STAD in beeld: Binck Blocks

Interview met Marianne Loof en Nanda Sluijsmans over natuurinclusieve hoogbouw. Binck Blocks (LEVS architecten) biedt een nieuwe manier van wonen in hoogbouw. ‘Maar dit kan geen vervanging zijn voor natuur in de openbare ruimte’.

STAD in beeld #01: Verdiepend woonkamergesprek over de wisselwerking tussen natuur en mens in hoogbouw. ‘Met dezelfde ruimte meer doen.’ Architect Marianne Loof (LEVS architecten) licht het concept voor wonen in de natuurinclusieve woontoren Binck Blocks toe. Nanda Sluijsmans (Sluijsmans Stedenbouw en Landschap) reflecteert op het effect van groen in de woontoren op de leefbaarheid in de omgeving. Platform STAD maakte een serie dubbelinterviews over actuele ruimtelijke thema’s aan de hand van grote nieuwbouwprojecten. Bekijk de video of lees het verslag daaronder.

Voor de Binckhorst heeft de gemeente Den Haag natuurinclusief bouwen aangewezen als randvoorwaarde voor nieuwbouw. Dit is aantrekkelijk voor het leefklimaat en de levensverwachting van haar bewoners. Op welke manier is dit verwerkt in het ontwerp voor Binck Blocks?

Hoe woon je in een groene woontoren?

Loof: ‘Wonen in hoogbouw is geen Nederlandse traditie. Zeker niet in Den Haag. We zijn gaan zoeken naar hoe dat toch bij de stad kan passen. Daarbij zijn we vanuit buurtjes gaan denken. In dit concept  koppelen we wonen in kleine gemeenschappen aan groen en natuurinclusief bouwen. Ook wilden we de buurtjes in de toren herkenbaar maken door de blokken iets gedraaid te stapelen. Daardoor ontstond ook de ruimte voor groene terrassen. En komt er dwars door de Gezinsbuurt een open speelstraat met bomen en speeltoestellen waar kinderen buiten kunnen spelen. Zo krijgt elke buurt ook echt een eigen identiteit.’

Sluijsmans: ‘Binck Blocks is echt veel meer dan een groen dak of een groene gevel. De manier waarop de groenvoorzieningen binnen de geplande buurten afgestemd zijn op de doelgroepen maakt het concept sterk. Daardoor voelen de bewoners zich betrokken bij het groen.’

Hoe kan het groen in gebouwen een zinvolle bijdrage leveren aan de stedelijke natuur?

Sluijsmans: ‘Natuurinclusief bouwen is van groot belang door de achteruitgang van insecten- en vogelsoorten. Een gezond ecosysteem is van levensbelang, ook voor mensen in de stad. Groen maakt mensen immers gelukkig en speelt een grote rol bij sociale interactie. De Binckhorst is nu een platte stenen vlakte met veel hitte-eilanden. Ook is de bodem in ecologische zin vrijwel dood. Maar natuurinclusief bouwen mag nooit een compensatie zijn voor het ontbreken van groen in de openbare ruimte! Zo kunnen bomen op straat veel groter worden dan bomen in een gebouw.’

Loof: ‘Met natuurinclusief bouwen kun je een gerichte impuls geven. Alleen vogelkastjes ophangen is niet genoeg. Je moet ook zorgen dat er wat te eten is voor die vogels. Flux Landscapes heeft gedegen onderzoek gedaan naar het ecosysteem in de Binckhorst en op welke hoogte in de toren specifieke diersoorten voorkomen, en wat die aan voedsel nodig hebben. Zo ligt het groen in de Duinbuurt op een hoogte waar bijbehorende deze planten en dieren voorkomen.’

Hoe beleef je de natuur op ooghoogte?

Loof: ‘Het gebouw is op ooghoogte ‘aanraakbaar’ met een toegankelijke plint. We hebben toch een groene gevel weten te creëren, ondanks de enorme hoeveelheid programma, van een drielaagse fietsenstalling tot een Spar-to-go. We hebben in de onderste bouwlagen het groen in het profiel van de stalen kolommen geïntegreerd.’

Hoe integreer je natuur in het ontwerp?

Loof: ‘We wilden natuurinclusief bouwen als volwaardig ontwerpaspect beschouwen. Dat kan alleen als je scherpe keuzes maakt. Zo hebben we het parkeren bovengronds opgelost. En door de bouwlaag met technische voorzieningen onder de gezinsbuurt te projecteren, ontstond opeens ruimte voor grote wortelbakken van de bomen in de speelstraat erboven. En houden we bovendien het dak vrij voor een daktuin.*’

Hoe en door wie wordt het groen onderhouden?

Loof: ‘Het groen wordt bewaterd met regenwater dat op het dak opgevangen wordt. Irrigatiesystemen zijn normaal gesproken kostbaar, maar we kregen het passend binnen het budget door het bij de bouw slim te integreren. En op een aantal plaatsen zullen bewoners zelf het onderhoud doen.’

Aanbevelingen voor natuurinclusief bouwen

Sluijsmans: ‘Met dezelfde ruimte kun je veel meer doen. Allereerst is kennisverbreding nodig, zodat mensen het belang van natuurinclusief bouwen begrijpen. Ook zou openbare ruimte, net als Binck Blocks, integraal en natuurinclusief ontworpen moeten zijn. Nu gaat vaak de meeste aandacht uit naar het verkeer. Het puntensysteem waarmee natuurinclusieve woontorens in tenders voorrang krijgen, zou ook voor het ontwerpen van de openbare ruimte moeten gelden.’

Impressie voorstel natuurinclusieve Binckhorstlaan door Nanda Sluijsmans

Platform STAD sprak in april 2020 op afstand met projectarchitect Marianne Loof (LEVS architecten en voorzitter van de Monumenten- en Welstandscommissie) en stedenbouwkundige en landschapsarchitect Nanda Sluijsmans (Sluijsmans Stedenbouw en Landschap).
*Het ontwerp van Binck Blocks was tijdens het interview in de fase van Voorlopig Ontwerp (VO).
Naast Loof is projectarchitect Adriaan Mout vanuit LEVS verantwoordelijk voor het ontwerp van Binck Blocks.
Landschapsontwerp Binck Blocks: Flux Landscape architecture