In Den Haag zijn volgens Constant overal mogelijkheden

In het New Babylon van Constant is de mens vrij om zich te richten op zijn creatieve ontwikkeling. De Homo Ludens (spelende mens) kan zelf zijn steeds veranderende leefomgeving vormgeven. Constant omarmt het onbekende en het avontuur. Het project New Babylon (vanaf 1956) en de manier waarop Constant Nieuwenhuys tegen de stad aankeek blijkt nog steeds een heel waardevolle inspiratiebron voor stedelijke ontwikkeling. Op 8 september organiseerde Platform Stad een bezoek aan de tentoonstelling New Babylon – Constant in het Gemeentemuseum Den Haag met aansluitend verhalen van Adri Duivesteijn, Jan Knikker (MVRDV) en Gerrit van Es (HVE architecten) over de invloed van Constant op hun werk.

De collectieve ruimte is de belangrijkste ruimte van de stad. Op de plek waar de lijnen in het netwerk samenkomen vindt de ontmoeting plaats.
De architectuur is vooral de achtergrond van het sociale experiment.
Verschillende functies of gebruikers in een open ruimte levert soms hinder op. Maar hinder is juist ook goed. Dat dwingt mensen met elkaar in gesprek te gaan.
Juist de dynamiek van de bestaande stad waar in elk binnenterrein iets anders gebeurt, maakt de stad tot een plek waar mensen elkaar kunnen ontmoeten.
Particulieren kunnen heel goed meer verantwoordelijkheid krijgen met zelfbouw, ook voor het algemeen belang zoals infrastructuur en collectieve energievoorziening. Dan ontstaat er echt een andere onvoorspelbare maar meer gevarieerde stad.
Vrij denken, zoals Constant deed met New Babylon, zet aan tot vernieuwing. Ook al willen we soms niet dat alle ideeën ook daadwerkelijk uitgevoerd worden.
De niet altijd even efficiënte restruimte in de stad kun je heel goed gebruiken voor natuur of als speelplek. Verdichting moet de stad spannend maken met een intensieve relatie tussen mens en groen.

Foto: Melvin Kaersenhout

Stad als plek voor ontmoeting

Vanuit zijn verbeelding dacht Constant radicaal verder over de toekomst van de stad. Hij zag een toekomst voor zich waarin mensen niet meer hoefden te werken omdat machines en automatisering hun werk hadden overgenomen. Zij konden zich daardoor richten op creatief werk. Nadat Constant jaren aan New Babylon had gewerkt, stopte hij met het project. De tijd was er in zijn ogen niet rijp voor. Volgens Constant was er nog een grote periode van onzekerheid, leegte en destructie nodig voor zijn idee werkelijkheid kon worden. Wel hoopte hij dat er een moment zou komen waarop zijn ideeën weer konden worden opgepakt. Is de tijd er rijp voor in Den Haag?

Binnenkort wordt de gedemonteerde jeugdherberg van Van Klingeren – wiens werk grote overeenkomsten heeft met het gedachtengoed van tijdgenoot Constant – herbouwd in de Binckhorst. Een spannend experiment. Jonge ondernemers zullen dan de grote open ontmoetingsruimte in gebruik nemen en nieuwe betekenis geven aan het gebouw.

In de jaren ’80 van de vorige eeuw hing er een schilderij van Constant aan de muur in de kamer van de Haagse burgemeester. Zodat iedereen blijft kijken, denken en fantaseren, zou het schilderij terug moeten komen in de kamer van de burgemeester, of beter, op een publieke plek in Den Haag.

De tentoonstelling Constant – New Babylon was te zien in het Gemeentemuseum Den Haag tot 25 september 2016