Wonen in Den Haag voor iedereen: naar meer kansen voor kamerbewoning, woningsplitsen en hospitaverhuur

De gemeente Den Haag is gestart met het maken van beleid om de regels rondom het benutten van de bestaande woningvoorraad te versoepelen. Hoe kunnen we kamerbewoning, woningsplitsen en hospitaverhuur op een goede manier organiseren in Den Haag? Zodat zowel woningzoekenden als potentiële aanbieders hiermee uit de voeten kunnen en we de stad leefbaar houden? Deze vragen stonden centraal in het STADgesprek ‘Kamerbewoning en woningsplitsing’ dat Platform STAD in samenwerking met de gemeente Den Haag organiseerde op 10 maart. Enkele aanbevelingen die naar voren kwamen, waren: laat de regels rondom hospitaverhuur los, zorg dat de leefbaarheid van bepaalde wijken niet verder onder druk komt te staan en creëer duidelijkheid in de regelgeving maar biedt tegelijkertijd flexibiliteit door maatwerk.

Een inleiding op de avond werd gegeven door expert Myrthe Sietsma van Platform31. Zij gaf uitleg over zeven verschillende woningdeelvarianten en de nut en noodzaak van woningdelen en woningsplitsen. Beleidsmedewerker van de gemeente Den Haag, Juliette van Adrichem, gaf een toelichting op de huidige regels hoe de bestaande woningvoorraad gebruikt mag worden. En legde uit waarom de gemeente deze regels gaat versoepelen. Vervolgens gingen we met een groep van ruim twintig woningzoekenden en inwoners met diverse achtergronden in gesprek om aanbevelingen en aandachtspunten op te halen voor deze versoepeling. Wethouder Martijn Balster sloot de avond af met een reactie op de inbreng van de deelnemers.

Aanbevelingen en aandachtspunten van de deelnemers

Houd rekening met de leefbaarheid als de belangrijkste graadmeter. En zorg dat de kwaliteit van leven in wijken met veel illegale kamerbewoning (overbewoning) niet nog verder onder druk komt te staan.
Bekijk het versoepelen van de regels van wijk tot wijk. Kijk waar het daadwerkelijk kan. In sommige wijkenr meer mogelijk en voldoende ruimte voor te zijn. In andere wijken is geen ruimte voor versoepeling. Kijk daarbij ook naar de bestaande samenstelling van de wijk: plaats bijvoorbeeld niet alle studenten of arbeidsmigranten in Laak. Zorg voor een evenwichtige verdeling over de stad. Ontzie wijken als Laak en Transvaal bij het versoepelen van de regels.
Zet de bestaande, stevige en gerichte handhaving op misstanden voort om te zorgen dat eigenaren, verhuurders en huurders zich aan de regels houden. De Haagse Pandbrigade is hiermee sinds enkele jaren goed bezig. Behoud de mogelijkheid om woonoverlast te kunnen melden bij te veel mensen in één woning. Bijvoorbeeld wanneer de wisseling van bewoners te hoog is of de sociale binding in een buurt verloren gaat. Maak juist ruimte voor gevallen van ‘bankslapers’ (mensen die tijdelijk bij vrienden/bekenden slapen omdat ze hun woning hebben verloren) aangezien dit vaak een tijdelijke noodoplossing is.
Zorg dat de druk op voorzieningen niet te hoog wordt. Denk daarbij onder andere aan de beschikbaarheid van gezondheidszorg, parkeren, openbaar vervoer, groen en scholen.
Maak hospitaverhuur onder voorwaarden vergunningsvrij (omdat hier weinig risico’s op overlast aan zijn verbonden). Maak het verhuren van een kamer als hospita ook mogelijk voor twee- of meerpersoonshuishoudens. En sta hospitaverhuur toe voor een langere termijn. Behoud daarbij wel de proefperiode. Hospitaverhuur zorgt voor sociale binding. Het kan voor een goede start zorgen voor arbeidsmigranten, zodat zij op een solide en voor iedereen prettige manier kunnen integreren.
Creëer duidelijkheid in de regelgeving (eenduidig en helder) maar houdt wel enige ruimte voor maatwerk.Bouw een ‘escape-mogelijkheid’ in, waarbij meer mogelijk is zolang een situatie aan de kwaliteitseisen (zie volgende punt) voldoet. Er wordt dialoog en maatwerk van de gemeente gevraagd. Locatie en pand-specifiek beoordelen van de situatie en de regels, in overleg met gemeente en eigenaren zou het mooist zijn. Beschouw aanvragen niet alleen op wat niet kan maar vooral op wat (dan) wel kan.
Probeer bij versoepeling ook wel degelijk een bepaalde kwaliteit na te streven, zodat we niet weer in dezelfde valkuilen van overlast, overbewoning en verlies van leefbaarheid stappen.
Voorzie bij het delen van een woning of pand in minimale voorzieningen per wooneenheid: eigen keuken, plek om te slapen, badkamer met toilet en een plek om even te zitten. Het minimum aan voorzieningen hangt samen met de levensfase (student, werknemer of senior).
Laat de regel van één woning per bouwlaag los. Deze is voor grotere panden vaak onuitvoerbaar. En kan tot gevolg hebben dat er in dergelijke situaties alleen maar grote woningen in het hogere segment gerealiseerd kunnen worden.

Gooi het gedachtengoed van de huidige regels niet helemaal weg. Zoek naar een goede balans tussen behouden en versoepelen. Regels moeten doorstroom bevorderen en extra woonruimte binnen de bestaande woningvoorraad opleveren. Houd tegelijkertijd regie en voorkom misstanden met goede handhaving op de regelgeving.
Let op belemmerende aanpalende (landelijke) wetgeving. Het korten van AOW-pensioen kan een drempel opwerpen voor woningdelen of hospitaverhuur. Voor senioren kan dit een extra belemmering zijn om als hospita kamers te verhuren. Kijk bij Haagse regelgeving op het gebied van beschermd stadsgezicht of maatwerk mogelijk is voor leegstaande panden. Dit onder de voorwaarde dat er voldoende kwaliteitsborging is in de plannen om te splitsen. Laat harde parkeernormen los in wijken met een goede leefbaarheid zodat er meer woningen middels woningdelen en -splitsen gerealiseerd kunnen worden.
Denk meer vanuit de combinatie wonen en zorg. Maak (nog) meer mogelijk op het gebied van woningdelen en -splitsen in het geval van mantelzorg op gezinsniveau. Bijvoorbeeld voor mensen met een beperking en ouderen.
En pak de leegstand nadrukkelijk aan. Er is zoveel leegstand in de stad, kijk ook daarnaar in combinatie met de beleidsontwikkeling rondom woningsplitsing en kamerbewoning. Op die manier kan nog heel veel extra woonruimte worden gerealiseerd.

Reactie wethouder

Martijn Balster, wethouder van Volkshuisvesting, Wijken en Welzijn, heeft aandachtig geluisterd naar de inbreng van de deelnemers. Hij constateert dat we in Den Haag te maken hebben met hoge woningnood. En stelt dat het nu van belang is om te kijken hoe het woningtekort aangepakt kan worden door meer woonruimte vrij te spelen, met name voor ouderen en jongeren. Dit bevordert de doorstroming op de woningmarkt. Het versoepelen van de regels op het gebied van kamerbewoning, woningsplitsing en hospitaverhuur is volgens Balster een slimme manier om de woningnood aan te pakken. Tegelijkertijd zullen we de leefbaarheid in het oog moeten blijven houden. Vooral in stadsdelen en -wijken waar overbewoning is doorgeschoten. Hij begrijpt de zorg van bewoners ter plekke als we alle regels zouden loslaten. In grote lijnen zal in wijken als Transvaal, Rustenburg-Oostbroek en Laak de handhaving op overbewoning en negatieve leefbaarheidsdruk worden voortgezet. En daar waar regels los worden gelaten, zal dit samen moeten gaan met een aantal kwaliteitsnormen.

Balster geeft aan dat hij een aantal mooie dingen heeft gehoord. Meer ruimte bieden voor hospitaverhuur, kijken naar meer kansen voor ouderen die alleen in een groot huis wonen en iets doen met woningdelen voor wie dat wil. Het is volgens hem heel terecht om per gebied te kijken wat er mogelijk is op basis van schaarste en leefbaarheid. Hij begrijpt ook het verzoek om maatwerk, hoewel dit wel een ingewikkelde puzzel is. Het lastige van het toepassen van maatwerk is dat daarbij de kans bestaat op precedentwerking en daardoor kan je beleid onderuitgaan. Desondanks wil hij dit verzoek serieus in overweging nemen. Bijvoorbeeld in een situatie waar een groot pand leegstaat waar eenvoudig veel woonruimte gerealiseerd kan worden, terwijl de spelregels zeggen dat die wijk is uitgesloten voor kamerbewoning. Balster ziet kansen om meer mogelijk te maken in delen van de stad waar de leefbaarheid goed op orde is. Maar ook na versoepeling van de regels is het zaak om blijvend te monitoren zodat we Den Haag een fijne en leefbare stad houden voor iedereen om in te wonen.

Foto’s: Marsel Loermans