Nu in de STAD: Statenkwartier

Thuisisolatie in een statig herenhuis mag anders aanvoelen dan op drie hoog achter, toch ondervinden met name ouderen en expats uit het Statenkwartier ook de gevolgen van de crisis.

In heel Den Haag hebben de coronamaatregelen grote gevolgen voor het samenleven en welzijn, de wijkeconomie, het wonen en het gebruik van de openbare ruimte. Maar het effect is in elke Haagse wijk anders. Platform STAD geeft een update van de impact van de coronacrisis vanuit verschillende wijken. Deze keer: het Statenkwartier.

Platform STAD sprak met v.l.n.r. Jan Brand (Groentekraam op ‘De Fred’), Matthijs Peeters (Gemeente Den Haag stadsdeelmedewerker), Ralph de Schipper (architect Urban Pioneers), Didi Plantenga (bedrijfsleider Vlaamsch Broodhuys), Cees Meevers Scholten (directeur Plink makelaars)

Het gewone leven lijkt weer opgepakt te worden

Op winkelstraat ‘De Fred’, met veel delicatessen, restaurants en mode lijkt het normale leven weer op gang te komen. Na twee maanden coronamaatregelen is het op zondagmorgen bij boekhandel Paagman weer gezellig druk. Er staan rijen voor de traiteurs en de groentekraam. Eigenaar Jan Brand ziet er op toe dat zijn klanten netjes afstand houden. ‘Maar je merkt wel dat het aanpassingsvermogen van mensen op raakt. Ze worden het een beetje zat.’

Volgens Brand ontmoet je op ‘De Fred’ de hele wereld. Mensen denken dat hier alleen rijke buurtbewoners en expats winkelen, maar er lopen ook gewone Scheveningers tussen’. Bij het Vlaamsch Broodhuys maakt men zich vooral zorgen over het voortbestaan van de winkel zonder horeca. Bedrijfsleider Didi Plantenga merkt dat buurtbewoners na een hele dag thuiszitten extra behoefte hebben aan contact. ‘Ze maken een praatje en bedanken ons regelmatig dat we open zijn.’

Openbare ruimte van ‘De Fred’ aanpassen

Alle experts signaleren dat bewoners zich over het algemeen aan de voorschriften houden. Toch zien zij ook knelpunten in de openbare ruimte als de anderhalve meternorm blijvend is. Architect Ralph de Schipper (Urban Pioneers) ziet dat bewoners op het populaire kinderspeelplaatsje op het Frederik Hendrikplein veel te dicht op elkaar zitten. ‘Het is daar altijd al druk. Het speelplaatsje is klein en kinderen rennen rond, waardoor afstand houden lastig is. Toch is het opmerkelijk om te zien dat veel expats, ondanks de strenge regels die ook in het thuisland gelden, hier geen afstand houden.’

De Schipper ziet ook dat ‘De Fred’ steeds drukker wordt. ‘Mensen hebben moeite om elkaar te ontwijken of afstand te houden. Als anderhalve meter afstand de nieuwe norm wordt dan zullen we moeten gaan nadenken over looproutes en eenrichtingsvoetpaden voor drukke winkelstraten. Dat kun je dan beter aangeven met een andere kleur bestrating of pijlen op de stoep in plaats van die provisorische plakbandstrepen.’ Ook voor horecaondernemers wordt het volgens Plantenga nog flink puzzelen hoe ze de anderhalve meternorm straks moeten hanteren. ‘Dat vraagt ook een gedragsverandering van onze klanten’

Toch zijn er ook problemen

Het Statenkwartier telt door haar gunstige ligging tussen het centrum, de Scheveningse Bosjes en het strand relatief veel welgestelde ouderen en expats. 61% van de bewoners is hoogopgeleid. De prijzen van koopwoningen (63% van totaal) liggen in het Statenkwartier gemiddeld tweemaal hoger dan in wijken aan de andere kant van de stad. Daarnaast zijn er relatief veel sociale huurwoningen (36% van totaal) aan de kant van Scheveningen Haven.

Zelfredzaamheid is kenmerkend voor hoger opgeleiden en de meeste bewoners van het Statenkwartier. De wijk heeft dan ook geen gemeentelijke wijkmanager. Nadat ‘De Statige Dames’ voor hun eetrubriek op de website van de wijkorganisatie, door de coronacrisis niet meer uit eten konden lieten ze de gerechten van lokale traiteurs aan huis bezorgen. Toch zijn er ook groepen in de wijk die problemen ondervinden. Stadsdeelmedewerker Matthijs Peeters geeft aan dat je in grote huizen net zo goed eenzaam kan zijn als je de deur niet uit kunt. Ook vermogende mensen kunnen aangewezen zijn op welzijnswerk of boodschappenhulp. Ze missen hun loopje naar het Couvéehuis of de Buurtkamer. ‘Veel ouderen in deze wijk wonen alleen en zo’n groot huis kan ook een blok aan je been worden als je in inkomen achteruit gaat.’ Het wijkoverleg geeft als coronatip om vooral wat meer naar elkaar om te kijken: maak een groepsapp aan, of vraag eens aan die eenzame buurman of je boodschappen mee kunt nemen.

Het Statenkwartier is dé expatwijk van Den Haag. Maar liefst 45% van alle bewoners is expat. Brand signaleert dat er ook bij hen veel leed is. Ze hebben vaak geen sociaal netwerk in de buurt waar ze op terug kunnen vallen. En ze mogen niet meer op familiebezoek. Door de coronacrisis zijn ze voor actuele informatie over lokale maatregelen vaak aangewezen op hun Nederlandse buren. ‘Eigenlijk is deze crisis voor hen een soort gedwongen inburgeringscursus,’ concludeert Brand. Peeters geeft aan dat de groep expats lastig te bereiken is. Ze komen niet naar een bewonersavond die we organiseren. Bij het Vlaamsch Broodhuys komen sinds de lockdown vrijwel geen expats meer. Plantenga legt uit dat zij vooral voor een zakelijke lunch kwamen. ‘Maar nu het World Forum en het Kunstmuseum gesloten zijn komen ze niet meer. Doordat de bakkerij nog wel open is, zijn we een soort buurtwinkel geworden.’

Buurt dreigt onbetaalbaar te worden?

Er zijn volgens De Schipper veel nieuwe ontwikkelingen in de wijk. ‘Panden worden opgeknapt, waarna de huren flink omhoog gaan. Vastgoed als belegging geeft een ongewenste sociale dynamiek, waarbij oorspronkelijke bewoners uit de wijk worden weggedrukt.’ Ook Brand signaleert dat het goed gaat met ‘De Fred’, maar dat de vastgoedsector een struikelbrok vormt. ‘Ze zien panden als beleggingsobject en laten ze rustig twee jaar leeg staan. Leegstand maakt de straat niet aantrekkelijker. Ook willen ze in deze crisistijd ondernemers in nood niet te hulp schieten door de huren te verlagen, hoor ik.’ Cees Meevers Scholten (Plink Makelaars) ziet op de huizenmarkt dat het in het duurdere segment weliswaar wat rustiger is, maar dat in het segment onder de acht ton de verkopen aantrekken. ‘En we krijgen ook veel verzoeken tot verkopen. Mensen lijken toch te denken: Ik moet mijn huis nu verkopen, want je weet niet hoe het straks gaat.’

Foto’s Statenkwartier: Christian van der Kooy – 16 mei 2020