Toekomstverkenning Mobiliteit: kiezen of verliezen?

‘Vier wielen in de stad zijn er twee te veel’

Professionals en ontwerpers zien kansen om prettige plekken te maken, door het autogebruik te verminderen. Volgens Daan Zandbelt, Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving, zijn ‘vier wielen in de stad er eigenlijk twee te veel’. Fietsen en lopen nemen veel minder ruimte in, zijn gezonder en mensen op straat maken de leefomgeving aantrekkelijker. Er ontstaat ruimte voor groen, speelplaatsen, terrassen of wonen.

Mobiliteit: kiezen of verliezen?

Nadenken over leefbaarheid en bereikbaarheid is niet nieuw. Al eerder heeft Den Haag belangrijke stappen gezet om de leefbaarheid te verbeteren door ruimte te maken voor voetgangers en fietsers. Deze tentoonstelling laat aan de hand van archiefbeelden zien welke keuzes er toen gemaakt zijn. Ook nu moeten we kiezen. Wat moet er veranderen in de inrichting van de stad en het mobiliteitsgedrag van mensen?

Vijf verkeerskwesties 

1. Auto: vertragen en versmallen?

        beeld: Javastraat in 1974, fotograaf DSO, collectie Haagse Gemeentearchief

Toen: stond de straat vol met auto’s. Vaststaand autoverkeer in de Javastraat zorgde voor slechte luchtkwaliteit. Ruimte voor fietsers en voetgangers was er nauwelijks.

Nu: is er ook ruimte voor fietsers. De rijbaan is versmald van twee rijstroken naar één. Ernaast ontstond ruimte voor een vrijliggend fietspad. Auto’s rijden nu langzamer. Hierdoor is zowel de luchtkwaliteit als de verkeersveiligheid in de Javastraat verbeterd. Het verminderen van het aantal rijstroken kan vaak zonder dat dit ten koste gaat van de verkeerscapaciteit van de weg. De ruimte die vrij komt kan gebruikt worden voor fietsen, lopen en groen.

2. Lopen: meer autoluwe gebieden?

        beeld: Grote Marktstraat in 1977, fotograaf Hendriksen-Valk, collectie Haags Gemeentearchief

Toen: een drukke verkeersweg. De Grote Marktstraat was een drukke vierbaans hoofdverkeersweg en sneed de binnenstad in twee delen. Er gebeurden regelmatig ernstige ongelukken.

Nu: aantrekkelijk fiets- en voetgangersgebied. Na de aanleg van de Tramtunnel en de invoering van het Verkeers Circulatie Plan is de binnenstad uitgegroeid tot autovrij winkelgebied. Den Haag heeft inmiddels één van de aantrekkelijkste binnensteden van Nederland. Veel winkelketens vinden tegenwoordig een autovrije binnenstad een belangrijke vestigingsvoorwaarde. In autoluwe gebieden onstaat ruimte voor ontmoeting, mensen verblijven er prettiger en dus ook langer. Daardoor stijgt de omzet van horeca en winkels.

3. Fiets: de nieuwe auto?

        beeld: Zevensprong rond 1940, Collectie Tegelweetjes

Toen: kregen fietsers ruim baan. De Zevensprong is altijd een druk verkeersknooppunt geweest. Maar vroeger was er veel ruimte op straat voor fietsers.

Nu: staat het kruispunt vol auto’s. In Den Haag wordt relatief weinig gefietst. Het aandeel fietsverplaatsingen ligt op ongeveer 25%. In bijvoorbeeld Utrecht is dat 40%. Momenteel wordt het fietsgebruik flink gestimuleerd. Maar in de ochtendspits lopen fietsers nu al vast in fietsfiles. Bovendien voelen veel fietsers zich door elektrische fietsen en scooters niet meer veilig op te smalle fietspaden. Dat vraagt om bredere fietspaden en meer fietsparkeerplekken.

4. Parkeren: zonde van de ruimte?

        beeld: Ridderzaal in 1975, collectie Haags Gemeentearchief

Toen: stond het Binnenhof vol auto’s. De Haagse politici konden de auto voor de deur van de Ridderzaal parkeren.

Nu: een stijlvolle buitenruimte. Het Binnenhof is van een parkeerplek veranderd in een aantrekkelijke ontmoetingsplek en toeristische trekpleister. Ook op veel andere pleinen zijn de auto’s verdwenen en ontstond er ruimte voor terrassen. Maar woonstraten staan vaak nog vol met geparkeerde auto’s. De stad zet voorzichtig de eerste stappen om parkeernormen rond nieuwbouwprojecten te verlagen. In veel wijken is parkeren op straat echter vaak goedkoper dan in de parkeergarage. Die garages worden dan vaak onvoldoende gebruikt.

5. Openbaar vervoer: een aantrekkelijk alternatief?

         beeld: HTM halte lijn 11 in 1968, fotograaf: Hans de Bakker, collectie Haags Gemeentearchief

Toen: moest je eerst een kaartje kopen. De tram was populair. Met lange wachttijden bij haltes en het instappen tot gevolg.

Nu: is de tram nog steeds niet snel genoeg. In grote delen van Den Haag zijn de reistijden met OV erg lang. Vanuit het centrum is de reistijd naar Zuidwest langer dan met diezelfde tram naar Zoetermeer. Hierdoor blijft het aantrekkelijk om de auto te pakken voor korte ritjes in de stad. Om de stad in de toekomst bereikbaar en aantrekkelijk te houden zijn snelle OV-verbindingen een voorwaarde. Maar OV aanleggen is duur. Bovendien kan de snelheid vaak alleen omhoog als er haltes worden geschrapt.

Toekomstverkenning

Ontwerpers Léon Emmen (SMARTLAND landschapsarchitectuur), Cor Simon (BoschSlabbers Landschapsarchitecten), Wendy van Kessel (Urhahn Stedenbouw & Strategie) en Melvin Kaersenhout (studioMAEK) maakten toekomstverkenningen voor Het Schenkviaduct, de Zevensprong en de Gedempte Gracht. Ze laten zien dat de leefkwaliteit sterk verbetert, als we kiezen voor andere vormen van mobiliteit. Lees verder>