Groei versterkt segregatie
Den Haag is de meest gesegregeerde stad van Nederland. De bevolkingsgroei biedt kansen om de segregatie aan te pakken. Maar omdat woningen te duur zijn voor middeninkomens wordt de segregatie juist versterkt. Jan Latten roept de vraag op: Gaan we mengen of latten (living-apart-together)?
Den Haag groeit hard
In 2040 heeft Den Haag 575.000 inwoners. En dat is in het meest voorzichtige scenario. De groei van de stad wordt vooral veroorzaakt door de komst van kennismigranten (expats, studenten) en arbeidsmigranten, stelt Jan Latten (hoogleraar sociale demografie) tijdens het STADgesprek Hoe groeit Den Haag? Op 14 november 2019. Hij waarschuwt dat middengroepen door hoge woonlasten juist wegtrekken. Hierdoor heeft Den Haag relatief veel hoog- en laagopgeleide inwoners. Talent nestelt zich in de steden. Deze hoogopgeleide nieuwkomers zijn kritische woonconsumenten die voor kwaliteit gaan. Tel daar bij op dat mensen over het algemeen graag onder gelijkgestemden wonen. Dat maakt volgens Latten het aanpakken van segregatie lastig.
Groei komt vooral terecht in kwetsbare wijken
Juist in wijken waar al veel lage inkomens wonen is de groei het sterkst. René Teule, (hoofd strategie en onderzoek gemeente Den Haag), laat zien dat grote delen van de stad maar licht groeien. De meeste nieuwe inwoners komen vooral in Den Haag Zuidwest, Wateringsveld, Centrum, Laak en Rivierenbuurt terecht. Van de vier grote steden, heeft Den Haag het hoogste percentage (25%) inwoners met een laag inkomen.
Groei en krimp in de toekomst: De bevolkingsgroei is het sterkst in de donkergroene wijken
Mengen of latten?
Terwijl Jan Latten denkt dat mengen van bevolkingsgroepen lastig is, vindt Peter van der Gugten, (directeur Heijmans Vastgoed), het juist wel de moeite waard om segregatie aan te pakken. Hij is voorstander van een ongedeelde stad. Het toevoegen van hogere inkomens verdunt volgens hem de problematiek in wijken met een overmaat aan lage inkomens. Hij heeft al veel ervaring opgedaan met mengen van mensen met uit andere sociaaleconomische groepen: Katendrecht is door aanpak van Heijmans uitgegroeid tot één van de meest aantrekkelijke wijken van Rotterdam. Voor Den Haag Zuidwest is van der Gugten pas tevreden als mensen met een middeninkomen hier een wat duurdere woning willen kopen. Tegelijk vindt hij het asociaal als je vervolgens als stad geen sociale huurwoningen in de betere en duurdere wijken wilt toevoegen.
5 aanbevelingen:
- Let op het schaalniveau
Mix verschillende sociaaleconomische groepen bij voorkeur per blok of straat. Want per portiek of gebouw mengen werkt niet altijd, omdat mensen graag onder gelijkgestemden wonen. 61% van de professionals vindt mengen belangrijk, terwijl 31% van de consumenten aangeeft dat het voor hen van belang is.
- Zorg voor betaalbare woningen voor middengroepen
Behoud de mensen met middeninkomens voor Den Haag. Verschillende groepen mengen makkelijker als hun kenmerken dicht bij elkaar liggen. Mix dus bij voorkeur hoog en midden of laag en midden. Hoog en laag mixen werkt niet. Dus de middengroepen hebben een sleutelpositie.
- Voorkom verdringing of gentrification
Mixen mag niet leiden tot het verdrijven van lage inkomensgroepen. Zorg dat er voldoende betaalbare woningen in dezelfde buurt blijven.
- Voeg ruimtelijke kwaliteit toe
Voeg ruimtelijke en architectonische kwaliteit toe bij het inpassen van nieuwe inkomensgroepen in een bestaande wijk. Het draagvlak onder de bestaande bewoners is hoger, als de openbare ruimte in de wijk zichtbaar mooier wordt, de nieuwe gebouwen van hoge kwaliteit zijn en er voldoende voorzieningen zijn.
- Betrek de bewoners bij het proces
Leg vooraf goed uit wat voordelen van gemengde wijken zijn, want laagopgeleid zijn betekent niet per definitie dat je ongelukkig bent. Bovendien bevordert betrokkenheid van bewoners de sociale cohesie en die is in wijken met meer diversiteit in bevolkingsgroepen lager.
Wat is een goede manier om in de bestaande wijken nieuwe woningen te bouwen? Dat was een van de vragen die dit STADgesprek opriep. Deze vraag komt aan de orden in het komende STADgesprek Archipunctuur als impuls op 12 december 2019.
STADgesprek Hoe groeit Den Haag op 14 november met: Jan Latten (Hoogleraar sociale demografie), Peter van der Gugten (directeur Heijmans Vastgoed) en René Teule (manager Strategie & Onderzoek gemeente Den Haag).
Foto’s: Sjoerd van der Hucht